CZY POLSKIE PRAWO RODZINNE ZEZWALA NA USTANOWIENIE NAPRZEMIENNEJ?
W kodeksie rodzinnym i opiekuńczym (dalej k.ro.) brak jest jasnej definicji pieczy naprzemiennej, co mogłoby wskazać na brak możliwości jej orzeczenia przez Sąd. Jakkolwiek o pieczy naprzemiennej prawo rodzinne wskazuje pośrednio.
M.in. art. 58 § k.r.o. stanowi, że „W wyroku orzekającym rozwód sąd rozstrzyga o władzy rodzicielskiej nad wspólnym małoletnim dzieckiem obojga małżonków kontaktach rodziców z dzieckiem oraz orzeka, w jakiej wysokości każdy z małżonków jest obowiązany do ponoszenia kosztów utrzymania i wychowania dziecka. Sąd uwzględnia pisemne porozumienie małżonków o sposobie wykonywania władzy rodzicielskiej i utrzymywaniu kontaktów z dzieckiem po rozwodzie, jeżeli jest ono zgodne z dobrem dziecka.”
Do pieczy naprzemiennej odnosi się również art. 107 § 1 k.r.o. w brzemieniu: „Sąd pozostawia władzę rodzicielską obojgu rodzicom, jeżeli przedstawili zgodne z dobrem dziecka pisemne porozumienie o sposobie wykonywania władzy rodzicielskiej i utrzymywaniu kontaktów z dzieckiem”
Ponadto, przepisy kodeksu postępowania cywilnego (dalej k.p.c.) odnoszą się w zakresie formalnym do pieczy naprzemiennej w art. 5821 § 4 k.p.c. 59822 oraz 7562 § 1 pkt 3 i § 2 k.p.c. W zakresie świadczeń do pieczy naprzemiennej nawiązują przepisy ustawy o rodziny i system pieczy zastępczej oraz w ustawie o świadczeniach rodzinnych. (Szczegóły w kolejnym artykule o pieczy naprzemiennej).
W związku z powyższym, odpowiedź na pytanie, czy polskie prawo rodzinne zezwala na ustanowienie pieczy naprzemiennej winna być twierdząca.
NA CZYM POLEGA PIECZA NAPRZEMIENNA i JAKIE SĄ PRZESŁANKI USTANOWIENIA PIECZY NAPRZEMIENNEJ?
Piecza naprzemienna jest rodzajem orzeczenia, co do sposobu sprawowania pieczy rodziców nad dzieckiem. Przy pieczy naprzemiennej dziecko pozostaje pod opieką każdego z rodziców przez określony naprzemienny czas.
Jakie są przesłanki ustanowienia pieczy naprzemiennej?
- pełnia władzy rodzicielskiej każdego z rodziców
- porozumienie rodziców o sposobie wykonywania władzy rodzicielskiej i utrzymywaniu kontaktów z dzieckiem zgodne z dobrem dziecka
- pozytywna prognoza współdziałania rodziców w sprawach dziecka
Czy Sąd jest związany porozumieniem rodzicielskim o sposobie wykonywania władzy rodzicielskiej i utrzymywaniu kontaktów z dzieckiem?
Sąd nie jest związany porozumieniem rodzicielskim o sposobie wykonywania władzy rodzicielskiej i utrzymywaniu kontaktów z dzieckiem. Sąd każdorazowo przed wydaniem rozstrzygnięcia o sposobie wykonywania władzy rodzicielskiej bada warunki bytowe i dobro dziecka. W tym celu Sąd często korzysta z opinii OZSS.
Czy Sąd może wysłuchać małoletniego?
Przed wydaniem rozstrzygnięcia w przedmiocie wykonywania władzy rodzicielskiej, w tym orzeczenia pieczy naprzemiennej, Sąd może wysłuchać małoletniego dziecka w trybie art. 2161 k.p.c. oraz art. 576 § 2 k.p.c.
CO Z ALIMENTAMI PRZY PIECZY NAPRZEMIENNEJ?
Piecza naprzemienna, co do zasady nie niweluje obowiązku alimentacyjnego.
Ale…
Sądy często znoszą obowiązek alimentacyjny z uwagi na istniejący pogląd, że skoro obydwoje rodziców po równo zajmują się dzieckiem i zapewniają dziecku mieszkanie, wyżywienie, rozrywkę i inne to orzeczenie alimentów od któregokolwiek z rodziców jest nieuzasadnione.
W jakich przypadkach Sąd zasądza alimenty przy pieczy naprzemiennej?
Po pierwsze Sąd zasądzi alimenty przy pieczy naprzemiennej w sytuacji, gdy występują rażące dysproporcje pomiędzy zarobkami rodziców, czy też ich możliwościami zarobkowymi. Wówczas Sąd zasądza alimenty od zamożniejszego z rodziców. Rozwiązanie to ma na celu wyrównanie stopy życiowej dziecka u obydwojga z rodziców.
Po drugie Sąd zasądzi alimenty przy pieczy naprzemiennej, w sytuacji, gdy wyłącznie jeden z rodziców wydatkuje na potrzeby dziecka związane z hobby, leczeniem, dodatkowymi zajęciami itp. Wówczas drugi z rodziców zobowiązany będzie do pokrywania części tych kosztów w ustalonym udziale.
KOMU NALEŻY SIĘ ŚWIADCZENIE 800+ PRZY PIECZY NAPRZEMINNEJ?
Zgodnie z art. 5 ust. 2a ustawy o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci „W przypadku gdy dziecko, zgodnie z orzeczeniem sądu, jest pod opieką naprzemienną obydwojga rodziców rozwiedzionych, żyjących w separacji lub żyjących w rozłączeniu sprawowaną w porównywalnych i powtarzających się okresach, kwotę świadczenia wychowawczego ustala się każdemu z rodziców w wysokości połowy kwoty przysługującego za dany miesiąc świadczenia wychowawczego.”
Jakkolwiek, niezależnie od powyższego rodzice mogą w porozumieniu rodzicielskim dobrowolnie określić, który z rodziców i w jakim stopniu pobiera świadczenie wychowawcze. Tym samym rodzice mogą ustalić, że przykładowo tylko jeden z nich będzie pobierał świadczenie.[1] Chcesz ustanowić pieczę naprzemienną? Skontaktuj się z adwokatem!
[1] Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach z 17 listopada 2020 r., II SA/Gl 659/20, LEX nr 3100606.