Odrzucenie spadku to prawna możliwość, dzięki której osoba powołana do dziedziczenia może nie przyjąć spadku. Jest ta bardzo istotne, gdyż spadek może obejmować nie tylko majątek, ale również długi.
W polskim prawie odrzucenie spadku jest uregulowane w Kodeksie cywilnym i wiąże się z kilkoma kluczowymi zasadami.
Pierwsza ważna zasada to termin na odrzucenie spadku.
Spadek można odrzucić w ciągu 6 miesięcy od chwili, gdy osoba powołana do dziedziczenia dowiedziała się o tytule swojego powołania. Jeśli spadkobierca dowiedział się o spadku po upływie tego terminu, ma 6 miesięcy od momentu dowiedzenia się o nim, jednak nie później niż 10 lat od otwarcia spadku.
Kolejna zasada to forma odrzucenia spadku. Musi nastąpić w formie oświadczenia złożonego przed sądem. W niektórych przypadkach, np. dla ochrony małoletnich spadkobierców, wymagana jest zgoda sądu na odrzucenie spadku.
Odrzucenie spadku ma skutek niewstąpienia w prawa i obowiązki spadkowe, co oznacza, że osoba odrzucająca spadek nie jest odpowiedzialna za długi spadkowe. Odrzucenie spadku jest działaniem niewstecznym i nie można go odwołać.
W przypadku małoletnich i osób ubezwłasnowolnionych o odrzuceniu spadku decyduje sąd opiekuńczy.
Ocenia on, czy odrzucenie jest w interesie osoby, którą reprezentuje. Odrzucenie spadku przez małoletnich w polskim prawie ma swoje specyficzne zasady, ponieważ osoby te nie mają pełnej zdolności do czynności prawnych i nie mogą samodzielnie dokonywać tak poważnych decyzji, jak odrzucenie spadku.
Aby małoletni mógł odrzucić spadek, jego przedstawiciel ustawowy (zazwyczaj rodzic lub opiekun prawny) musi uzyskać zgody sądu opiekuńczego. Sąd taki ocenia, czy odrzucenie spadku jest w najlepszym interesie małoletniego.
Przedstawiciel ustawowy małoletniego, mając na uwadze jego dobro, może złożyć oświadczenie o odrzuceniu spadku w imieniu małoletniego. Musi to uczynić w terminie 6 miesięcy od dnia, kiedy dowiedział się o powołaniu małoletniego do spadku, ale wymaga to zgody sądu opiekuńczego. Sąd opiekuńczy bada, czy odrzucenie spadku nie narusza interesów małoletniego. Jeśli spadek zawiera wartościowe aktywa, które znacznie przewyższają długi, sąd może nie zgodzić się na odrzucenie spadku.
Wniosek o zgodę na odrzucenie spadku przez małoletniego jest rozpatrywany w postępowaniu nieprocesowym. Sąd opiekuńczy analizuje okoliczności sprawy, w tym stan majątku spadkowego i ewentualne długi, aby podjąć decyzję w najlepszym interesie małoletniego. Jeżeli sąd opiekuńczy wyrazi zgodę, a oświadczenie o odrzuceniu spadku zostanie złożone, małoletni nie wstępuje w prawa i obowiązki spadkowe, co oznacza, że nie jest odpowiedzialny za ewentualne długi związane ze spadkiem.
Decyzja o odrzuceniu spadku jest ważna i może mieć daleko idące konsekwencje, dlatego przed jej podjęciem zaleca się konsultację z prawnikiem specjalizującym się w prawie spadkowym.